Νικόπολις
Είναι πόλη σε υψόμετρο 1.300 στον δρόμο Σεβάστειας-Κερασούντας. Το όνομά της σημαίνει "μαύρο κάστρο της στυπτηρίας" και το οφείλει στα ορυχεία στυπτηρίας, τα οποία στήριζαν την οικονομία της. Στα 1870 η κοινότητα διέθετε δύο ναούς και τρία σχολεία αρρένων (150 μαθητές). Το 1890 η Ευανθία Μουράτ Θεοφιλίδου κληροδότησε ένα σημαντικό ποσό στον Ελληνικό Φιλολογικό Σύλλογο Κωνσταντινουπόλεως, για να ιδρύσει παρθεναγωγείο, σε τόπο φτωχό, πυκνοκατοικημένο και αλλόγλωσσο. Η εκπαιδευτική επιτροπή του Συλλόγου επέλεξε τη Νικόπολη, έδρα της νεοσύστατης επαρχίας της Κολωνίας, όπου ιδρύθηκε και λειτούργησε το "Ευανθίειον" παρθεναγωγείο.
Στις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε 14.000 κατοίκους, από τους οποίους οι μισοί ήταν Τούρκοι και οι υπόλοιποι Αρμένιοι (6.000) και Έλληνες (1.000), οι οποίοι ήταν συγκεντρωμένοι σε δύο συνοικίες. Κατά τις σφαγές των Αρμενίων το 1915 η αρμενική κοινότητα αποδεκατίστηκε.
Η ακμή της Νικόπολης των νεότερων χρόνων σχετίζεται με τη λειτουργία των μεταλλείων. Με την κατάργηση των προνομίων που οι τουρκικές αρχές είχαν παραχωρήσει στους μεταλλωρύχους, αρκετοί από τους Νικοπολίτες εγκατέλειψαν τις πατρογονικές τους εστίες και εγκαταστάθηκαν στην Οινόη, την Αμισό κ.α.
Στη Νικόπολη οι Έλληνες είχαν αρκετά εμπορικά καταστήματα, ενώ στα χέρια Ελλήνων ήταν οι φούρνοι – αρτοποιεία της πόλης, οι οποίοι φημίζονταν για την άριστη ποιότητα του ψωμιού. Φημισμένα επίσης ήταν τα αιγοπρόβατα της περιοχής, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα σιτηρά και οι ξηροί καρποί. Σπεσιαλιτέ της περιοχής θεωρούνταν ο παντουρμάς, γλύκισμα με βάση το μούστο και τα καρύδια, και το πεστίλ, που φτιάχνεται από αποξηραμένα μούρα, λεφτοκάρυα και μέλι.
Στις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε 14.000 κατοίκους, από τους οποίους οι μισοί ήταν Τούρκοι και οι υπόλοιποι Αρμένιοι (6.000) και Έλληνες (1.000), οι οποίοι ήταν συγκεντρωμένοι σε δύο συνοικίες. Κατά τις σφαγές των Αρμενίων το 1915 η αρμενική κοινότητα αποδεκατίστηκε.
Η ακμή της Νικόπολης των νεότερων χρόνων σχετίζεται με τη λειτουργία των μεταλλείων. Με την κατάργηση των προνομίων που οι τουρκικές αρχές είχαν παραχωρήσει στους μεταλλωρύχους, αρκετοί από τους Νικοπολίτες εγκατέλειψαν τις πατρογονικές τους εστίες και εγκαταστάθηκαν στην Οινόη, την Αμισό κ.α.
Στη Νικόπολη οι Έλληνες είχαν αρκετά εμπορικά καταστήματα, ενώ στα χέρια Ελλήνων ήταν οι φούρνοι – αρτοποιεία της πόλης, οι οποίοι φημίζονταν για την άριστη ποιότητα του ψωμιού. Φημισμένα επίσης ήταν τα αιγοπρόβατα της περιοχής, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα σιτηρά και οι ξηροί καρποί. Σπεσιαλιτέ της περιοχής θεωρούνταν ο παντουρμάς, γλύκισμα με βάση το μούστο και τα καρύδια, και το πεστίλ, που φτιάχνεται από αποξηραμένα μούρα, λεφτοκάρυα και μέλι.
Πηγές
Ο Πόντος των Ελλήνων -Χαμένες Πατρίδες, ΤΑ ΝΕΑ, 2003, σελ. 25
Νικόπολη | Pontiaka.gr
Terra Pontus: οδοιπορικό στη Νικόπολη του Πόντου (terra-pontus.blogspot.com)
Ο Πόντος των Ελλήνων -Χαμένες Πατρίδες, ΤΑ ΝΕΑ, 2003, σελ. 25
Νικόπολη | Pontiaka.gr
Terra Pontus: οδοιπορικό στη Νικόπολη του Πόντου (terra-pontus.blogspot.com)